Komisja Europejska przeznacza 3,85 mld euro na sprawiedliwą transformację pięciu polskich regionów
Komisja Europejska przyjęła 5 grudnia br. pięć polskich programów operacyjnych z terytorialnymi planami sprawiedliwej transformacji. Plany o wartości ponad 3,85 mld euro, finansowane w ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST), dotyczą wsparcia transformacji klimatycznej obszarów górniczych na Śląsku, w Małopolsce, Wielkopolsce, na Dolnym Śląsku i w Łódzkiem.
2,4 mld euro dla Śląska i zachodniej Małopolski
Śląsk jest największym ośrodkiem górnictwa węgla kamiennego w UE i będzie stopniowo odchodzić od wydobycia i spalania tego surowca. Zmiana ta będzie miała również wpływ na część zachodniej Małopolski. Regiony te otrzymają zatem większość przypisanych Polsce środków z FST. Unijne środki wysokości 2,4 mld euro dla Śląska i zachodniej Małopolski przeznaczone są na pomoc mieszkańcom obu regionów i na wsparcie w przechodzeniu na zieloną gospodarkę, oferującą nowe możliwości zatrudnienia i czystsze powietrze
Środki z funduszu będą wspierać w szczególności dywersyfikację lokalnej gospodarki dzięki inwestycjom w małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) w sektorach energii ze źródeł odnawialnych i czystej mobilności oraz w innych zielonych sektorach.
Aby naprawić szkody w środowisku spowodowane przez przemysł wydobywczy, FST zainwestuje również w rekultywację i dekontaminację 2,8 tys. hektarów terenów pogórniczych zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci". Aby pomóc w obniżeniu rachunków za energię i umożliwić obywatelom korzystanie ze stabilnych, ekologicznych i przystępnych cenowo źródeł energii, w zachodniej Małopolsce Fundusz będzie inwestować w poprawę efektywności energetycznej budynków publicznych i mieszkalnych, m.in. przez finansowanie termoizolacji domów, dachowych instalacji słonecznych i pomp ciepła.
FST przeznaczy również środki na szkolenia dla 100 tys. pracowników zatrudnionych w sektorze paliw kopalnych, aby wyposażyć ich w nowe umiejętności umożliwiające pracę w sektorach odnawialnych i neutralnych dla klimatu. Oczekuje się, że w wyniku środków przewidzianych w planie sprawiedliwej transformacji na Śląsku powstanie bezpośrednio 27 tys. nowych miejsc pracy.
415 mln euro dla Wielkopolski
Podregion koniński w Wielkopolsce otrzyma 415 mln euro na ambitny plan odejścia od wydobycia węgla brunatnego i opalanych nim elektrowni. Dzięki unijnej pomocy region zrezygnuje z eksploatacji tego surowca. Przeprowadzi dekontaminację i przekształcenie zdegradowanych terenów, aby skoncentrować się na produkcji energii ze źródeł odnawialnych, w tym produkcji ekologicznego wodoru.
Unijne dotacje będą również wspierać rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym i poprawę efektywności energetycznej w postaci termomodernizacji budynków. Wśród innych wspieranych działań znajdą się również szkolenia i przekwalifikowanie 5,5 tys. pracowników sektora węgla brunatnego.
581,5 mln euro dla Dolnego Śląska
Na Dolnym Śląsku podregion wałbrzyski otrzyma 581,5 mln euro na stopniowe odejście od węgla. Fundusz będzie inwestował w dywersyfikację lokalnej gospodarki przez tworzenie nowych MŚP i przedsiębiorstw typu start-up, zwłaszcza w sektorach ekologicznych.
Bardziej zróżnicowana gospodarka pomoże stworzyć 1 000 nowych zielonych miejsc pracy w sektorach neutralnych pod względem emisji dwutlenku węgla i pozwoli na inwestycje w lokalną infrastrukturę edukacyjną. Wsparcie obejmie również inwestycje w odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wymianę starych kotłów i lepszą termoizolację budynków.
369,5 mln euro dla Łódzkiego
W województwie łódzkim oprócz kopalni węgla znajduje się również największy indywidualny emitent CO2 w UE – elektrownia Bełchatów. Polska zobowiązała się, że do 2030 r. w znacznym stopniu ograniczy wydobycie i spalanie węgla brunatnego w tym regionie.
369,5 mln euro pochodzących ze środków unijnych zostanie zainwestowane w nową infrastrukturę biznesową dla lokalnych MŚP i w laboratoria badawcze, a także w efektywność energetyczną i wprowadzenie energii ze źródeł odnawialnych.
Fundusz będzie ponadto wspierał pracowników zatrudnionych obecnie w elektrowni Bełchatów, a także w sektorze wydobywczym i sektorach pokrewnych. Dzięki szkoleniom pracownicy zdobędą nowe umiejętności i zostaną przygotowaniu do pracy w nowych zielonych sektorach.
Środki z FST przeznaczone zostaną także na dekarbonizację lokalnego transportu, m.in. na zakup nowych autobusów elektrycznych.